Ülser Diyeti
Ülser, sindirim sisteminde yemek borusu, mide ve on iki parmak bağırsağındaki aşınma sonucu meydana gelen yaradır. Mide ülseri, mide asidi etkisiyle oluşur. Mide mukozası (sümük dokusu) adı verilen ve mideyi koruyan tabaka, çok fazla salgılanan mide asidi nedeniyle hasar görerek midede yara oluşmasına sebep olur. Bu duruma neden olan faktörler arasında en fazla Helicobacter pylori adlı bakteri, sigara ve alkol kullanımı, stres, çeşitli besinlerin aşırı tüketimi ve bazı ilaçların kullanımı öne çıkar. Ülser için genellikle ilaç tedavisi uygulanır. Ancak hastalığın tekrar etmesini önlemek amacıyla hastalara ülser diyeti uygulanması önerilir. Bu diyet esnasında, ülser hastalarına yararlı ve zararlı olabilecek besinler belirlenir ve tüketim önerileri sunulur.
Ülser Diyeti Uygulaması
- Uygulanacak olan diyetin, besin ve kalori sağlayan unsurları yeterli miktarda olmalı ve dengeli bir şekilde tüketilmelidir. Hastalar aç kalma sürelerini çok uzun tutmamalı, az yemeli ama sık aralıklarla beslenmelidir. Günlük öğünler imkân olduğu kadar 5-6 öğün şeklinde olmalıdır.
- Yemek yerken lokmalar uzun süre çiğnenip yavaş olarak yenmelidir.
- Ülser hastalarına arıtılmış karbonhidratlar zararlı etki yapar. Genellikle şeker mide yanmasına sebep olacağı için daha az miktarda tüketilmelidir.
- Yaranın olduğu bölgede doku onarımı ve doku yapımı için faydalı olacak, protein bakımından zengin besinler tercih edilmelidir.
- Yağ tüketiminde daha çok bitkisel sıvı yağlar seçilmelidir.
- Ülser diyeti için tuz alımı el verdiği ölçüde çok az olmalıdır.
- Gıdaların posa bakımından zengin olanları seçilmelidir. Bunun sebebi, ülser tedavisi için kullanılan ilaçların kabızlık yapma etkisidir. Bunun için önerilen posa oranı günde 25-30 gramdır. Esasen sebze ve meyve ile yulaf kepeğinin içermiş olduğu suda eriyen posa ülser diyetinde faydalı olur.
- Kızartılan besinler mide içinde asit ve pepsin salgısını çoğaltır. Bu, ülserin oluşum ve ilerlemesine katkı sağlar; bu nedenle et, sucuk, sosis, salam, pastırma gibi yağda kızartılan yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
- Baharat, acı besinler, hardal gibi soslar mide mukozasında olumsuz etki yapar. Midede salgılanan asidin çoğalmasına sebep oldukları için hasarın artmasını sağlar.
- Kafein içeren içecekler, çay, asitli kola gibi içeceklerden kaçınılmalıdır. Bunlar mide salgısını artıracağı için mümkün olduğu kadar az içilmelidir. Alkollü içecekler de diyette bulunmamalıdır.
- Yemekler çok fazla sıcak veya çok fazla soğuk olmamalıdır.
- Ülser diyeti içerisinde ekmek, makarna, pirinç gibi unlu besinlere yer verilmelidir. Bu tür besinler midedeki aside baskı sağlar. Ancak bu gıdaların midede çok fazla kalmaması için çorba gibi iyice lapa şeklinde tüketilmelidir. Ama akut dönemlerde bu tür besinler alınmamalıdır.
- Yumurta sahanda pişirme yöntemi kullanmadan, belirli oranda haşlama olarak tüketilmelidir. Süt ve diğer süt ürünleri ile süt kreması, bu ülser diyetinde tüketilebilir.
- Turunçgiller, yani portakal, limon gibi meyveler ile üzüm, diyet içinde olmamalıdır.
Ekstra Bilgiler ve Öneriler
Ülser diyeti uygulayan bireylerin dikkat etmesi gereken bazı ekstra hususlar da mevcuttur:
- Sigara ve alkol tüketimi kesinlikle bırakılmalıdır. Bu maddeler mide mukozasını tahriş ederek ülserin yeniden oluşmasına neden olabilir.
- Stres yönetimi oldukça önemlidir. Stres, mide asidini artırarak ülser oluşum riskini artırabilir. Yoga, meditasyon veya düzenli egzersiz gibi stres azaltıcı aktiviteler önerilir.
- Su tüketimi artırılmalıdır. Su, sindirimi kolaylaştırarak mide asidinin dengelenmesine yardımcı olabilir.
- İlaç kullanımı konusunda doktor tavsiyesine uyulmalı ve özellikle mideye zarar verebilecek ilaçlar konusunda dikkatli olunmalıdır.
- Yeme alışkanlıkları düzenlenmeli, yemekler belirli saatlerde ve düzenli aralıklarla yenmelidir.
- Probiyotik içeren besinler (örneğin yoğurt ve kefir) tüketmek, mide sağlığını korumaya yardımcı olabilir.
|